Besøk middelalderkyrkja St. Jetmund på Åheim. Kyrkja kan vere ei av dei eldste kyrkjene i Noreg.

Ei gamal segn fortel at den engelske helgenen St. Edmund grunnla den første kyrkja på Åheim. Han kom reisande frå Nordfjord og gjekk over Maurstadeidet. Då han kom fram til den staden som framleis blir kalla Jetmundleitet og såg den vakre Åheimsbygda, bestemte han seg for at der nede skulle kyrkja liggje. Han la seg til å sove på ein stein, som i ettertid har fått namnet Jetmundsteinen. På den tida var det skikk at den som skulle byggje, først måte sove der bygget skulle stå. Vart det ein roleg søvn, varsla det hell i arbeidet. Edmund hadde ein roleg søvn, og gjekk straks i gong med arbeidet og fekk reist kyrkja. Han vart difor gjort til helgen for kyrkja.

St. Edmund var engelsk konge. Han vart drepen av vikingar og leid martyrdøden på 900-talet. I England er klosteret Bury St. Edmund bygd til ære for han.
Kyrkja er i romansk stil, med runde bogar i vindauge og døropningar. Preikestolen er frå 1630 og alterbiletet frå hollandsk middelalder. Kyrkja vart seld på auksjon i 1724 og var i privat eige i 129 år. Kommunen løyste den ut i 1853. Det vart strid i soknet om kyrkja skulle flyttast til ein meir sentral stad. Resultatet vart at det vart reist ei ny og større soknekyrkje på Slagnes, og St. Jetmundkyrkja vart riven i 1863. Stein frå kyrkja vart brukt til bygging rundt om i bygda. Berre restar av grunnmuren stod att.
På 1930-talet byrja ein arbeidet med å byggje opp att kyrkja. Bygningsstein vart samla inn frå gardane i området, og kyrkja vart bygd etter skisser frå før rivinga. Under restaureringa i 1937 fann ein ei marmorblokk med ein kross som er uthogd og innfelt i marmorblokka. Denne blokka er i dag plassert over utgangen i sørveggen. Plasseringa kan ha hatt ein kapitel eller religionsk funksjon. Kva kors er dette? Forskarar og historikar har ennå ikkje kunne gitt oss eit tilfredstillande svar på denne spennande detaljen i kyrkja. 

The church of St. Jetmund (Edmund)

The church of Saint Jetmund (Edmund) dates back to approx. 1150. Its name originates from the English king Edmund. According to the legend, he came travelling across Maurstadeidet, and resting at the place still named Jetmundleite, he pointed out the position of the church. King Edmund was killed by vikings during the 10th century, and was later on canonized a saint. The construction of the church was probably also related to the geographic vicinity to the convent of Selje.

Omvisning / Guide: Britt Løvold, tlf. 979 58 234 eller/ or Jetmund Gjesteheim 903 68 029